Van juli tot oktober kan je in onze gemeente hier en daar nog Echte guldenroede (Solidago virgaurea) vinden. Het is een vrij forse plant die ongeveer 60 cm hoog wordt en zonnige plekken verkiest. Zijn nectarrijke guldenkleurige bloemen trekken massa’s bijen, zweefvliegen en vliegen aan die voor de bestuiving zorgen. Later komen er lichte, pluizige zaadjes die door de wind worden meegenomen. Niet te verwarren met Canadese guldenroede of Late guldenroede dit is een woekerende tuinsoort die ook vaak als probleemplant verwildert in de natuur. De bloemen van Echte guldenroede zijn een bron van nectar voor bijen en zweefvliegen (foto Rudy Meeus) Echte guldenroede is een van oorsprong inheemse soort. Het is een kenmerkende plant voor droge heischrale graslanden die vroeger erg talrijk waren in onze gemeente en ook in de Kempen. Waar dergelijke graslanden verdwenen zijn  vinden we hem soms nog terug in aanpalende bermen. Echte Guldenroede is in Vlaanderen sterk achteruitgegaan. Oorzaken zijn de algemene vermesting van het land en de verruiging van boszomen en bermvegetaties. Bovendien kan Echte guldenroede niet goed tegen maaien  en dreigt hij door het regulier maaibeheer van bermen ook daar te verdwijnen. Soms wordt hij verward met zijn neef, Jacobskruiskruid, die aan een opmars bezig is in weilanden en bermen. Jacobskruiskruid is giftig voor vee en wordt vaak bestreden. Echte guldenroede (en andere forse planten met gele bloemen) delen soms in de klappen. Echte guldenroede lijkt niet op Jacobskruiskruid, op de kleur van de bloemen na (foto Rudy Meeus). Dat alles maakt dat Echte guldenroede bijna op de Rode Lijst van bedreigde plantensoorten is terechtgekomen. Biodiversiteit Echte guldenroede is belangrijk als nectarplant voor hommels bijen en (zweef)vliegen.Heb je een wilde bloementuin, geef dan deze inheemse, streekeigen guldenroede een plaatsje. Je vindt Echte guldenroede in onze streek op droge, zandige bermen en in heischrale graslanden (foto Rudy Meeus) Klimaatrapport /

of toch niet? De zomer van 2022 was één van de droogste sinds de waarnemingen in ons land. De zomer daarvoor was één van de natste. Vlaanderen is erg kwetsbaar voor dergelijke extreme weersomstandigheden door onze hoge bevolkingsdichtheid en urbanisatiegraad. Wij zijn in Noordwest-Europa de regio met de hoogste waterschaarste. Bovendien zorgt de klimaatverandering voor zorgwekkende evoluties. Maar hoe verandert het klimaat in Vlaanderen nu precies? En wat zijn de gevolgen? Meer watertekorten? Meer wateroverlast? En wat is de invloed van de toenemende urbanisatie? Moeten en/of kunnen wij ons aanpassen? Prof. Patrick Willems nam ons op een prettige, toegankelijke wijze mee in zijn onderzoekswereld. Hij ontrafelt de klimaatvraagstukken en vertaalt ze naar concrete groenblauwe oplossingen. Oplossingen die zeer relevant zijn ook voor Bonheiden-Rijmenam, of je nu woont in de dorpskern, in een verkaveling, langs een lintbebouwing, langs een beekvallei of een natuurgebied. Zijn presenatie en oplossingen vind je via volgende link Presentatie Te droog Te nat. Patrick Willems is hoogleraar stedelijke hydrologie en rivierkunde aan de KU Leuven. Hij is een expert in de analyse van hydrologische extremen, waaronder extreme regenval, overstromingen en waterschaarste; de impact van de klimaatverandering op de waterhuishouding; de noden inzake klimaatadaptatie. Hij voert met zijn team rond deze thema’s studies uit voor verschillende overheidsdiensten, en adviseert ook de Vlaamse droogtecommissie.

Omschrijving het verschil tussen en bol en een knol Het ganse jaar door kan je in de tuin bollen en knollen planten, die dan het ganse jaar zorgen voor kleurige bloemboorden en prachtige snijbloemen. Een bloembol is een bol waarin alles aanwezig is om de plant op het juiste moment uit te laten komen. Een knol is een verdikking van een ondergrondse stengel, wortel of wortelstok, waarin voedsel wordt opgeslagen, met knopjes waaruit nieuwe planten kunnen groeien. Er zijn 3 soorten bloembollen: enkeljarige, meerjarige en verwilderingsbollen. Enkeljarige bollen zijn in het 1e jaar op hun mooist maar dat vermindert al het volgende jaar. Meerjarige bollen bloeien meerdere jaren achter elkaar mooi. Bijna alle voorjaarsbloeiende bloembollen kunnen in de grond blijven zitten, behalve de tulp omdat die gevoelig is voor ziekten. De meeste zomerbloeiende bloembollen kunnen niet in de grond blijven zitten, omdat ze niet winterhard zijn, behalve de Calla die kan tot -10°C buiten. Verwilderingsbollen komen elk jaar terug zoals lenteklokjes, krokussen, narcissen, sneeuwklokjes en sterhyacinten. Je hoeft ze ook maar een enkele keer te planten en ze vermeerderen zich ook, zonder dat je er iets aan hoeft te doen. De bollen en knollen plant je ongeveer op een diepte van 5 centimeter in de grond. Het laagje aarde beschermt tegen regen en kou. Alle bollen en knollen willen op zijn minst een paar uur zon. Wanneer voorjaarsbloeiende bloembollen planten: Sneeuwklokjes - februari, maart Krokussen - februari, maart Blauwe druifjes - maart, april Narcissen - maart, april, mei Anemonen - april, mei Hyacinten - april, mei Tulpen - april, mei Sierui (Allium) - mei, juni Foto 1: Kokus Wanneer zomerbloeiende bloembollen planten: Calla of Aronskelk - februari, maart Dahlia -  maart, april Begonia – april, mei Gladiool – april, mei Ranonkel - april, mei Daglelei - april, mei Foto 2: Daglelie Wanneer herfstbloeiende bloembollen planten: Herfstklokjes – augustus, september. Herfsttijloos – augustus, september. Herfstkrokus – augustus, september. Herfstnarcissen – augustus, september, oktober. Cyclamen – augustus tot maart. Wanneer winterbloeiende bloembollen planten: Winterakoniet – september, oktober. Sneeuwklokjes -  augustus, september. Sterhyacint – september.

We ondervinden allemaal hoe de klimaatverandering ons leven en onze onmiddellijke omgeving beïnvloedt. Misschien zorgen intense regenbuien meermaals per jaar voor wateroverlast op je perceel. Mogelijks raakt je regenwaterput niet tijdig bijgevuld. Of zie je dat je gras en groenten in je moestuin verdorren bij aanhoudende zomertemperaturen. Het is té nat en té droog tegelijk. In steden is de ruimte vaak te sterk verhard en is er een tekort aan groenezones. De gevolgen zijn navenant: hogere temperaturen en minder verkoeling in de stad t.o.v. het platteland. Kortom, een verminderde levenskwaliteit. Bovendien is de groene natuur in Vlaanderen erg versnipperd, met als gevolg een verminderde biodiversiteit en een grote druk op ecosystemen. Dankzij het groenblauwpeil kunnen we samen nagaan met welke maatregelen we de blauwe (gelinkt aan regenwaterbeheer) en groene aspecten (biodiversiteit, koolstofopslag, luchtkwaliteit, verkoeling) kunnen verbeteren. Zowel particulieren, architecten, lokale besturen als bedrijven kunnen het groenblauwpeil gebruiken.   Blue Deal Het groenblauwpeil is één van de projecten binnen de Blue Deal. Met de Blue Deal wil de Vlaamse Overheid de strijd aangaan tegen droogte en waterschaarste. Het is een plan waar ook de industrie en de landbouwers bij betrokken zijn met tal van concrete acties en projecten en grote investeringen om droogte en waterschaarste structureel aan te pakken.   Meer informatie kan je vinden via: https://groenblauwpeil.be/  

De dagen worden korter en het is kouder. De grotere egels zijn al in winterslaap. Vanaf oktober zoeken zij een geschikt plekje om te overwinteren.  Hun dikke vetlaag, opgebouwd tijdens de zomer, beschermt hen tijdens de winter tegen de koude.    Het is belangrijk een egel in winterslaap niet te storen, want wakker worden kost veel energie.  Egelhuis gemaakt van een oud wijnkistje en gevuld met hooi (foto Rudy Meeus). Bewoner van het egelhuisje is een baby egeltje.   Egeltjes die te laat op het seizoen geboren werden en minder dan 700 gram wegen zullen de winter waarschijnlijk niet overleven.   Je kan hen helpen door een bordje met droge kattenkorrels en een bakje water (nooit melk) buiten te plaatsen.  Egeldakje met bakje kattenkorrels (foto Agnes Cannaerts)    Wat kan je doen om de overlevingskansen te vergroten van overwinterende egels in je tuin? Laat bladeren liggen of maak een takkenhoop, ideaal als slaap- of overwinteringsplaats Maak een egelhuisje, dat je in een beschut hoekje van de tuin plaatst Let op als je tijdens de winter de composthoop omwoelt. Egels overwinteren vaak in de composthoop.   Biodiversiteit Je tuin diervriendelijk inrichten biedt levenskansen aan onder meer egels, maar ook aan een hele levensgemeenschap van planten, dieren en schimmels, en dat is natuurlijk erg goed voor de biodiversiteit. Kijk ook zeker eens op https://www.bonheiden.be/maak-een-egelwegel-in-je-tuin  

Plant bomen, struiken, klimplanten, een haag. In de meeste tuinen in onze gemeente is er nog plaats voor wat bomen, een klein bosje of een hoek met struiken. Ze voegen een extra dimensie toe aan je tuin, bieden schaduw en koelte in de zomer. Staan er al bomen, probeer ze te behouden. Ga je voor een nieuwe aanplant, kies dan bij voorkeur streekeigen bomen, aangepast aan onze bodems in Bonheiden-Rijmenam. Elk jaar organiseert de milieuraad in samenwerking met de gemeentelijke Milieudienst een groepsaankoop: Bonheiden Boomt - Gemeente BonheidenEen aanrader! Coniferenhagen zijn lang in de mode geweest om tuinen van elkaar af te scheiden.  De Letterzetter heeft echter heel wat schade aangericht, vele hagen zijn aan vervanging toe. Een ideale gelegenheid om te kiezen voor inheemse struiken als haag. Die zijn beter aangepast aan onze bodem en ons klimaat, volgen het ritme van seizoenen en ook voor onze wilde dieren zijn ze beter. Wil je bomen, struiken of een haag planten aan de rand van je eigendom, praat dan met je buren. Zijn ze ook gewonnen voor meer streekeigen groen, kan je misschien overeenkomen bomen dichter bij de perceelsgrenzen te planten dan wettelijk voorzien, of een haag op de perceelgrens in plaats van op een halve meter. Zo creëer je extra groene ruimte. Biodiversiteit Streekeigen bomen en struiken groeien sneller, hebben een langere levensduur, zijn aangepast aan ons klimaat en zijn beter bestand tegen plaatselijke ziekten en (insecten)plagen. Met streekeigen bomen en struiken kan je tuin als het ware naadloos aansluiten op het omringende landschap. De plaatselijke dierenwereld (vlinders, vogels, egels, ...) wordt uitgenodigd om er te komen schuilen, eten en verblijven. De vruchtjes en zaadjes van de streekeigen soorten leveren een feestmaal voor deze beestjes. Klimaatrapport Bomen en struiken vangen CO2 af en zetten die om in organisch materiaal. Ze zorgen voor schaduw en verkoeling tijdens warme periodes en beschermen de bodem. Rond de wortels van streekeigen houtige gewassen ontwikkelt zich een levensgemeenschap van speciaal aangepaste schimmels en bacteriën die de bodem luchtig en gezond maken. Een schaduwrijk hoekje onder een dennenboom in een tuinkamer met beukenhagen als levende muren. Typisch voor onze streek zijn knoteiken die oude perceelsgrenzen aanduiden. Je vindt ze soms nog in jonge bossen die op verlaten weides zijn opgeschoten. Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

De Letterzetter heeft de afgelopen jaren komaf gemaakt met de coniferenhagen  in en rond onze tuinen.  Inheemse groenblijvende hagen zoals Hulst of of bladverliezende zoals Haagbeuk, veldesdoorn en Meidoorn zijn de meest voor de hand liggende vervangers van de ter ziele gegane coniferenhagen. Die inheemse soorten zijn beter aangepast aan onze bodem en ons klimaat, volgen het ritme van seizoenen en ook onze wilde dieren weten ze beter te appreciëren. Kies je voor een haag met bloemen en bessen doe je een heleboel  insecten en vogels een plezier. De smalle strook grond tussen de haag en een verhard pad of oprit kan je ‘proper’ houden door te wieden of te schoffelen. Je kan op die strook echter ook wilde bloemen laten opschieten, of bloemen die zich uitzaaien vanuit je bloemenborders. Vooral bloeiende planten die van nature in bosranden voorkomen zijn kandidaat-kolonisator van de strook grond vlak naast of zelfs onder een haag. Voorjaar aan de voet van de Meidoornhaag. Op de voorgrond Akelei en Klokjes, verder Maarts viooltje, Vergeetmenietjes en achteraan bijna uitgebloeide Sleutelbloemen. Vroeg in het voorjaar is die strook een ideale plaats voor Sneeuwklokjes. Je kan ook wat narcissenbolletjes in de grond stoppen. Later komen de Maartse viooltjes en kleuren Sleutelbloemen de voet van de haag geel; of er groeit een dikke bos blauwe Vergeetmenietjes. Meiklokjes durven zelfs de hele strook opeisen. Verder in het voorjaar tot laat in de zomer  vinden Vingerhoedskruid, verwilderde Klokjes  of het inheemse Rapunzelklokje steun aan de onderste takken van de haag. Akeleien vervolledigen het kleurrijke plaatje. Einde mei raken de Vergeetmenietjes uitgebloeid. Ze laten hun zaad vallen en hun plaats wordt ingenomen door andere bloemen zoals Margriet en Dagkoekoeksbloem. Je hoeft niet veel te doen om zo’n bloemenrijke strook onderaan je haag te laten gedijen. Grassen en ruigtekruiden wied of hark je er wel best tussenuit. De bodem onderaan een volwassen haag is meestal vrij sterk verschraald door de haag zelf, een situatie waar vooral bloemen van profiteren. Probeer het bij voorkeur aan de zuidkant van de haag, bloemen verkiezen een zonnige standplaats. Vingerhoedsdkruid geeft heel wat kleur aan de haag en is bovendien een prima nectarplant. Wanneer je in de zomer de haag snoeit kan je de hoog opschietende bloemen zoals Akeleien en Klokjes wegstoppen dieper in de haag en ze na de snoei terug naar voor halen. Zit er niet mee in als je ze toch per ongeluk wegsnoeit, meestal schieten ze terug uit om bloemen te vormen aan vertakkingen onder de plaats waar de stengel is weggesnoeid of geknakt. In het najaar of in de winter verwijder je de dorre stengels, net zoals in de bloemenborders. De toefen uitgebloeide Vergeetmenietjes haal je einde mei al weg, wanneer hun zaad op de grond is gevallen. Biodiversiteit Bloemen die nectar produceren zijn onmisbaar voor de vele vlinders, bijen, hommels en andere insecten die minstens een deel van hun leven afhankelijk zijn van de nectar en het stuifmeel. Vooral vroeg in het voorjaar, wanneer de eerste hommels uitvliegen, zijn vroeg bloeiende soorten zoals Sneeuwklokjes en Narcissen van bijzonder belang. Door je haag te bebloemen draag je bij aan meer biodiversiteit in de omgeving.

De meerderheid van onze inheemse amfibieën houden een winterslaap op het land, verstopt onder bladeren, takken of in een holletje in de grond.  Zij worden wakker wanneer de temperatuur begint te stijgen en trekken dan massaal naar hun geboortepoel om er te paren en eitjes af te zetten. Na de paring keren de amfibieën terug naar hun zomerbiotoop.  Dat kan een bos zijn, een houtkant, een ruig  grasland, maar ook jouw tuin.  Belangrijk is dat er voldoende vochtige schuilplekken zijn, zodat ze overdag niet uitdrogen, en voldoende eten. Op hun menu staan muggen, vliegen, slakken, duizendpoten, kevers, regenwormen …Je kan de amfibieën tijdens de zomer dus helpen door geen pesticiden te gebruiken, vochtige schuilhoekjes te creëren (een hoop stenen, takkenstapels) en inheemse planten aan te planten, die insecten aantrekken.  In ruil helpen zij met de slakkenbestrijding. Amfibieën zoeken tijdens het najaar vochtige, beschaduwde, vorstvrije plekjes op om er te overwinteren. Ook vochtige, donkere kelders of bergruimtes kunnen een geschikte schuilplaats vormen. Wat kan je doen als je zo'n diertje binnen aantreft? Wanneer je een amfibie in jouw kelder zou aantreffen, kan je best eerst het weerbericht raadplegen. Is er op dat ogenblik geen grondvorst, dan kan je die kikker, pad of salamander best uit de kelder halen en vrijlaten op een geschikte locatie ergens in de tuin of in de buurt. Een (beschaduwde) houtstapel is een goede plek. Je kan ook zelf geschikte overwinteringsplekjes aanleggen door een houten plank (±1 m²) op de grond te leggen. Let erop dat ze niet volledig tegen de grond ligt (ruimte van 1 cm volstaat) en bedek ze met een dik pak dode bladeren, kreupelhout, eventueel gemengd met een kleine hoeveelheid grasmaaisel. Een losse ondergrond met muizengangetjes is ideaal. Twee padden op weg naar hun voortplantingspoel. Het mannetje rijdt mee op het vrouwtje.. Meer info over amfibieën:  werkgroep Hyla van Natuurpunt: www.hylawerkgroep.beInfo over de overzetacties bij de coördinator voor onze gemeente: agnes.cannaerts@telenet.be Biodiversiteit Dat diersoorten verdwijnen aan een ontstellend tempo is bekend. Volgens het Wereldnatuurfonds is de populatiegrootte van vissen, vogels, zoogdieren, amfibieën en reptielen met 68 procent afgenomen. In Europa staan vooral de amfibieën onder druk door een perfecte storm van landbouw, invasieve soorten en milieuvervuiling.  Amfibieënpopulaties kunnen onderhevig zijn aan grote schommelingen, dat merken ook de vrijwilligers die padden, kikkers en salamanders overzetten in onze gemeente. Soms kennen we niet precies de oorzaken van een daling van een lokale populatie. Natuurlijk beheerde tuinen kunnen een belangrijke rol spelen bij het opvangen van zo’n neerwaartse schommeling, bijvoorbeeld tijdens een heel droge zomer. Je tuin kan dan als toevluchtsoord fungeren van waaruit de populatie opnieuw kan groeien en verloren gegane biotopen opnieuw koloniseren. Een bende padden tijdens de voorjaarstrek in een grachtje.    

‘Tuin’ is een te vleiende benaming voor mijn getemde wildernis, een hoekje van 50m op 60m in het nog relatief groene woonpark van Keerbergen. Hij omsluit een wat grotere tuinvijver en een kleinere, verrezen uit de as van de zandbak voor de kinderen. Dit ondiepe plasje op vijverfolie en met geleidelijk aflopende oevers, is zeker geen toonbeeld voor een chic vijverboek. Maar het ligt vlakbij het raam en mijn werktafel en heeft al ruim 30 vogelsoorten weten te lokken voor een drink-, plons- en stoeipartij annex poetsbeurt. Onder de bezoekers noteerde ik Kuifmees, Grote gele kwikstaart, Sperwer, Barmsijs, Holenduif, Heggenmus, Winterkoning, … Veel privacy is de baders in die wellness niet gegund want binnen zit een fotograaf op de loer. Als het hen teveel wordt vinden ze verpozing en beschutting in een overhangende hoogstamappelaar (Belle Fleur) en gemengd dicht bosje van klimop-sneeuwbes-hondsroos-vuurdoorn-sleedoorn-liguster. Verderop in groenblijvende struiken en heggen, braam- en klimoppartijen, hulst, spork, boswilg, lijsterbes, boerenjasmijn, (klim)hortensia, vlinderstruik, rode kornoelje, rimpelroos, brem,  … Inheemse struiken  waar het kan, maar ook rododendron, hortensia en azalea waarin trouwens zwartkop nestelde. Groenblijvende struiken zijn een must o.a. voor Roodborst. Klimop mag woekeren: de bessen lokken Zwartkop, Koperwiek, Merel en Houtduif. En biedt hij geen veilig onderkomen voor overwinterende citroenvlinders en nestgelegenheid voor o.a. staartmees? De bloei van de bramenborder is van korte duur en eerder ingetogen. Kort erna, als de bessen nog lichtrood kleuren, achten de zwartkopouders de tijd rijp om hun kroost met de vruchten te azen. Gauw krijgen de jongen de smaak te pakken en laten zich zelfstandig helemaal  gaan in het pop-up restaurant. Maar ook wijzelf passeren dagelijks en laten de bessen op onze tong smelten. Spork is ook een aanrader: hij doet het op elke grondsoort, zowel in volle zon als in de schaduw. Het jaar door trekt hij insecten aan en de bessen staan op het menu van zwartkop en merel. En last but not least: hij is de waardplant voor de Citroenvlinder. Gelaagde opbouw van laag naar hoog is de regel: van gras/mos naar hooiland naar struik/haag en zo verder omhoog naar lijsterbes en boswilg. In gemaaid gras vinden merel en zanglijster gemakkelijker regenwormen, de groene specht miertjes. Hooilandjes lenen zich voor mierenkoepels en vlinders zetten er hun eitjes in af.  In verborgen rommelige (compost)hoekjes, eventueel met takkenhoop,  wemelt de bodem van kraakverse hapjes en nestmateriaal ligt er voor het rapen. Langs boordstenen mag het gras opschieten zeker nadat ik Zwartkop en Zanglijster lange graspijlen zag afrukken om hun nest te weven.

Volstaat het om minder vaak te maaien? Moet je bloemen zaaien voor een mooier resultaat? Welke rol speelt de bodem? FlowerPower De Tuin zoekt het samen met jou uit! De bodem en de plantensoorten zijn in elk gazon een beetje anders. Krijgen we dan ook in elk gazon een andere bloemenweide? Als je meedoet met ons experiment, ga je 2 jaar lang een stukje van je gazon beheren als bloemenweide door 2 keer per jaar te maaien. Je krijgt zaden van inheemse bloemen en we doen een bodemanalyse van je gazon. Je telt 1 of 2 keer per jaar de bloemen, bijen, vlinders en andere insecten in je bloemenweide. Zo onderzoeken we samen welk beheer de kleurrijkste bloemenweide oplevert en of zo’n kleurrijke bloemenweide aantrekkelijk is voor bijen, vlinders en andere insecten. Je hebt een tuin met een gazon? Je wil een stukje gazon (7 m²) 2 jaar lang gebruiken als levend laboratorium? Je wil 3 of 4 keer per jaar metingen doen? Doe mee en schrijf je in via de knop bovenaan deze pagina ten laatste op zondag 9 januari 2022. Als je nog geen profiel hebt op Mijn Tuinlab, registreer je dan eerst via deze pagina . Eind januari 2022 selecteren we 500 burgerwetenschappers. We zorgen voor een gelijke verdeling over Vlaanderen. Heb je jouw tuinscore al berekend op Mijn Tuinlab? Dan maak je meer kans om deel te nemen! Ook scholen kunnen deelnemen! Je kan je school registreren op Mijn Tuinlab, gebruik dan de naam van de school als gebruikersnaam.   Wat verwachten we van jou? Als je geselecteerd wordt, ga je aan de slag van januari 2022 tot september 2023. Eind januari 2022 Je vult een vragenlijst in over je gazon. Je zet stokjes om de proefzone in je gazon aan te duiden en maakt een foto. In februari 2022 Je ontvangt een FlowerPower-pakket (handleiding voor de aanleg van de proefvlakken en de metingen, zaden van inheemse bloemen, materiaal om een bodemstaal te nemen en te verzenden) Je neemt een bodemstaal en stuurt het naar ons met het retourdoosje in je FlowerPower-pakket. Je legt 3 proefvlakjes aan in je gazon en maakt een foto. In mei 2022 Je krijgt de resultaten van de bodemanalyse op je persoonlijke dashboard in Mijn Tuinlab. 1-15 juni 2022 & 2023 (en optioneel ook in augustus 2022 & 2023) Je onderzoekt één uur lang welke bloemen bloeien in je proefvlakjes en welke vlinders, bijen en andere insecten de bloemen. Je geeft de verzamelde gegevens in op je persoonlijke dashboard op Mijn Tuinlab. 15-30 juni en 15-30 september 2022 & 2023 Je meet hoe hoog de bloemenweide is. Je maait de proefvlakjes en voert het maaisel af. Wat krijg je van ons? Inheemse bloemenzaden De resultaten van de bodemanalyse uit jouw gazon Ondersteuning bij het identificeren van bloemen en insecten Extra didactisch materiaal voor scholen met een gazon die willen deelnemen We organiseren tijdens het project enkele FlowerPower-cafés waarin we van elkaars ervaringen kunnen leren. Stelde je je kandidaat, maar werd je niet geselecteerd? Niet getreurd! Je blijft op de hoogte van de resultaten van het project via onze nieuwsbrief en via Mijn Tuinlab. Bovendien krijg je toegang tot al het instructiemateriaal, zodat je zelf aan de slag kan in je tuin! Heb je vragen over dit project? Contacteer ons: flowerpower@hogent.be Dit is een project van HOGENT in samenwerking met Mijn Tuinlab en Knack Maai Mei Niet.  

Natuurlijke parktuin - Nieuw Gent Gemengde hagen in de tuin (en niet alleen op de perceelsgrenzen), stapstenen en kunstwerken dragen bij aan de parksfeer onder andere varens, daslook en boshiacynten gedijen goed als onderbeplanting         de gemengde hagen van onder andere beuk en sleedoorn zorgen voor zones met elk een eigen beleving zoals trampolinespringen, petanquen of rusten in de hangmat houtstapels zorgen voor schuilplaatsen voor ongewervelden, egels en andere kleine dieren       takkenhopen zorgen voor schuiplaatsen en voor hakselhout om het vlonderpad mee te stutten of samen met het compost de hagen te voeden de tuin vormt een trekpleister voor insecten en vogels, ook de vos komt af en toe langs       uit de tuin wordt niets afgevoerd, de kippen helpen hierbij mee        tijdens de heraanleg werd een gedempte gracht terug opengemaakt en uitgebreid met twee poelen Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

5 basistips voor een natuurlijk gazon Een klassiek gazon heeft nauwelijks natuurwaarde. Meestal wordt het ingezaaid met een grasmengsel van slechts enkele soorten die resistent zijn voor de vele maaibeurten en betreding. Door het vele maaien en meestal ook mesten komen er in het klassiek gazon nauwelijks kruiden voor. Als er al enkele bloemplanten in slagen om zich te vestigen, dan krijgen ze amper kans om te bloeien. Het klassiek gazon biedt dus geen nectaraanbod en is voor insecten en ander bodemleven nagenoeg een woestijn. Ga aan de slag met de basistips en vorm je gazon om tot een plek met meer leven.    Gebruik geen chemische onkruidverdelgers, kalk of meststoffen. Zonder meststoffen zal het gras trager groeien, waardoor je minder moet maaien. Bovendien zullen er meer bloemen in komen, waardoor je op termijn nog minder moet maaien.  Met slechts 2 keer maaien in een vet gazon krijg je gewoon een hoop hoog gras zonder bloemen. De eerste jaren moet je net regelmatig maaien om te verschralen. Eens het gazon voldoende bloemrijk en voedselarm is, kan je het als een hooiland beheren zoals hieronder beschreven met 2 keer maaien. Laat mossen toe in het gazon. Paddenstoelen houden van mosrijke gazons. Een mostapijt ziet er altijd mooi groen uit en moet zelden gemaaid worden. Bovendien is het lekker zacht als je er met blote voeten doorloopt.   Laat bloemen toe in je gazon. Madeliefjes, klavers en paardenbloemen krijg je snel, zij zijn goed bestand tegen gespeel en geloop. Soorten als gewoon biggenkruid, muizenoortje en gewone margriet wijzen op verschraling. Deze soorten geven aan dat je gazon zeer interessant is voor zowel insecten als voor graslandpaddenstoelen. Te vaak maaien is niet goed. Bloemen krijgen zo geen kans om te bloeien en insecten hebben geen schuilplaats en geen voedsel. Bovendien zal een kort gemaaid gazon in de zomer te snel uitdrogen, waardoor de ontwikkeling van paddenstoelen geen kans krijgt. Door net zoals in bermen slechts tweemaal per jaar te maaien, krijg je een gazon waarin vlinders, bijen en sprinkhanen zich thuis voelen. Belangrijk is wel dat de timing van het maaien juist is. Lees hieronder hoe je het perfecte maaischema voor jouw grasland kan bepalen. Laat bij elke maaibeurt een deel staan zodat daar bloemen zaad kunnen vormen. Ook kan dat stuk dan dienen als vluchtplek voor de talrijke insecten die nu in jouw waardevol gazon huizen.  Een tweede maaibeurt kan best in september… zo kunnen heel wat bloemen nog een tweede keer bloeien en zaad vormen. Het gras mag kort de winter ingaan.   Laat maaisel niet liggen, verwijder het zo goed mogelijk. Zo voorkom je extra aanrijking en zal je gazon verder verschralen. Dit betekent minder maaiwerk in de toekomst en meer bloemen.    Omvormen van gazon naar bloemrijk grasland Wil jij ook meer bloemen en kruiden in je tuin ipv enkel strak gazon? Een goede keuze! Dit levert grote winst op voor planten én dieren. En het bespaart je heel wat werk. In een regelmatig gemaaid en bemest gazon krijgen wilde bloemen geen kans. Hierdoor is er ook niets te vinden voor bijen en andere nuttige insecten. Door minder te maaien, kunnen wilde bloemen in bloei komen, zaad zetten en zich vermeerderen. Door pas te maaien als de grassen hoger staan, komt er ook meer ruimte tussen de grassen. Op die plaatsen kiemen dan allerlei plantensoorten. Maar maaien blijft wel nodig, want door te maaien én het maaisel af te voeren, worden voedingsstoffen weggehaald, waardoor de bodem armer wordt. En op armere bodems groeien meer bloemen. Zeker als het gazon lange tijd bemest is, of op een voedselrijke bodem ligt, is het nodig om nog voldoende te maaien. Maar hoe vaak dan? En hoe weet je wanneer wel of niet te maaien? Dat hangt af van het bodemtype, de voedselrijkdom en de vochtigheid in je tuin. Klinkt moeilijk? Met volgende richtlijnen kom je een heel eind: Stop met kalken en bemesten, dat is eigenlijk nergens voor nodig. Maai enkel de delen wat vaker die je intensief gebruikt. Zo blijft er gazon waar je dat wilt. Paadjes, ligplaatsen, voetbalveldjes, ... Als je je maaier niet te laag instelt, kunnen planten als witte klaver tot bloei komen. Bemesten is ook hier niet nodig. Laat de rest van je gras ongemoeid tot het einde van mei. Dan bekijk je welke soorten er in staan. Gebruik de gratis app Obsidentify als je een wilde plant niet herkent. Op basis hiervan bepaal je het maaischema voor de rest van het jaar. Bepalen van je maaischema Staat er enkel hoog, glimmend gras? Met hoogstens een witte klaver of een paardenbloem hier en daar? Dan haal je best nog zoveel mogelijk voedingsstoffen weg, zodat je bodem stilaan voedselarmer wordt. Maai al eind mei, een keer in de tweede helft van juli en een derde keer eind september-begin oktober. Als het gras in oktober-november nog sterk gegroeid is, kan je dit nog een keer maaien zodat het kort de winter in gaat. Zo ontstaat er geen dikke laag platgevallen gras bij regen en sneeuw in de winter. Mogelijk moet je dit meerdere jaren volhouden, tot je het volgende stadium bereikt. Staan er al verschillende bloemen en kruiden zoals gewoon biggenkruid, kruipende boterbloem of smalle weegbree tussen het gras? Dan ben je op de goede weg en kan je de zomerse maaibeurt achterwege laten. Maai in de eerste helft van juni en een tweede keer rond eind september. De eerste opduikende bloemen van gewenste soorten kan je bij de eerste maaibeurt laten staan zodat ze zich kunnen uitzaaien. Zo hou je dit bloemrijk grasland in een goede toestand en nemen de bloemen en kruiden nog toe. Zijn er nog plekken met uitsluitend hoge grassen? Maai die dan tussendoor een keer extra. Staan er veel bloemensoorten zoals gewone margriet, scherpe boterbloem, knoopkruid of op vochtigere zones pinksterbloem? Dan heb je de fase van een bloemrijk grasland bereikt! Een grasland vol leven! Hou dit in stand met een maaibeurt na de voornaamste bloeiperiode. Dat is eind juni-begin juli voor graslanden op wat rijkere vochtige bodem met gewone margriet, groot streepzaad, veldzuring, scherpe boterbloem en rode klaver of midden tot eind augustus voor graslanden op minder voedselrijke, drogere en vaak zandigere bodems met rapunzelklokje, duizendblad, schermhavikskruid en knoopkruid. Een tweede maaibeurt voer je uit eind september-begin oktober of zelfs nog later. Zo kunnen alle bloemen tot zaad komen, maar verandert je grasland niet in een wildernis. Eenmaal een goed maaischema gevonden, hou je dit jaar na jaar aan. En vergeet niet voor variatie te zorgen. Bij elke maaibeurt kan je een deel laten staan als schuilplaats of voedselbron voor insecten. Als je steeds de hoogste stukken met de minste bloemen maait en de andere laat staan, krijg je het beste resultaat. Inzaaien van bloemenmengsels is meestal niet nodig. Bloemen komen ook vanzelf, al kan dat wel even duren. Kan je niet wachten op je bloemen? Werk dan uitsluitend met inheemse en streekeigen soorten. Het meest natuurlijk is om zaden van wilde planten uit wegbermen of graslanden in de buurt te verzamelen. Zaai die in het najaar in op molshopen of kale plekjes tussen het gras. Onkruid wieden hoeft niet. Soorten die niet thuishoren in een grasland zullen na een tijd vanzelf verdwijnen. Echt hinderlijke soorten kan je wel selectief weghalen. Bv. een braam is een nuttige plant, maar heb je liever niet in je speelweide. Distels kan je bv. wel laten staan in de rand omdat het heel goede nectarplanten zijn voor vlinders. Wat met mossen? Mossen vormen een nuttige afwisseling in een grasland. Vooral op schaduwrijke plaatsen kunnen ze opduiken. Tussen mossen leven allerlei nuttige beestjes die minder goed tegen droogte kunnen. Een goed ontwikkeld grasland zal nooit helemaal begroeid raken met mossen. Helemaal niet nodig dus om deze selectief te gaan verwijderen. Bron: Natuurpunt vzw Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

Hoe begin ik eraan?  Mijn man was er eerst niet voor te vinden. Een wildebloemenborder zou hoegenaamd niet passen in onze tuin. Dus begon ik heel bescheiden.  Met een touw legde ik vorig jaar eerst de vorm uit. Het stukje gazon dat ik heb weggehaald, is hooguit 4 m².  Voor deze border gebruikte ik een mengsel van inheemse wildebloemenzaden. Het gaat om een 40-tal één- en tweejarige soorten. Op de foto van vorig jaar herken je vast wel de bleke en de grote klaproos. Dit jaar werden we opnieuw getrakteerd op een wisselende bloemenpracht: vorige maand was er een overvloed aan margrieten, nu is er gele ganzenbloem, keizerskaars, middelste teunisbloem, hier en daar een grote kaardebol, … Benieuwd wat er over een paar weken zal domineren.  Juni 2020 Intussen is ook mijn man fan. En hij niet alleen. Ook hommels, wilde bijtjes en vlinders zijn blij met het bloemenfestijn. Onlangs was er een stel blauwe juffers dat een paar dagen rond de wildebloemenborder is blijven dansen. Juni 2021 Durf experimenteren, overtuig de twijfelaars met een leuk ontwerp dat aansluit op de sfeer van je tuin en laat je verrassen… Biodiversiteit: De vele soorten wilde bloemen trekken heel wat nuttige insecten aan.  Klimaatrapport: De wortels reiken - al naargelang de soort - tot verschillende diepten. Dat verbetert de waterinfiltratie én dat maakt de border ook beter bestand tegen droogte.  Aanleg: Eén keer je hebt uitgemaakt waar je de border wil, is het weghalen van het stuk gazon niet zoveel werk. Kies voor inheems bloemenzaad dat past bij de bodem. Hou ook rekening met zon en schaduw. Voor het inzaaien heb je slechts 1 à 2 gram wildebloemenzaad nodig per m².  Beheer: Jaarlijks maaien in de herfst, winter of het vroege voorjaar, eventueel de grond lichtjes verstoren en ongewenste kruidgroei verwijderen. Maar aarzel niet om op elk moment planten wat in te korten als het naar je zin te heftig wordt. Katrien Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

Hoe begin ik eraan?  Twee droge zomers op rij betekende het einde van mijn vijventwintigjarige, klassieke border. De planten waren niet aangepast aan de bodem en de lichtsituatie. Bij hevige regenval was het ons ook al een paar keer opgevallen dat de (niet gescheiden) riolering het water van de straat en van de verdichte berm niet kon slikken.  Met een - relatief eenvoudig aan te leggen - infiltratiekom heb ik intussen een stukje nieuwe biotoop gecreëerd. Het is bovendien een heel aangenaam verblijfplekje geworden. Vroeger zaten we nooit in de voortuin, nu wel. Op warme dagen is het er aangenaam toeven. En de buren steken ook al eens makkelijker de straat over voor een babbeltje. Het water van de straatberm loopt nu de tuin in waardoor alvast het riool een stukje ontlast wordt en het hemelwater er rustig kan infiltreren. De lemige zandbodem is immers goed waterdoorlatend. Deze infiltratiekom bevindt zich in een schaduwrijke hoek van de tuin. In het diepste punt heb ik Brunnera macrophylla (Kaukasisch vergeet-mij-nietje) geplant. Deze lentebloeier kan goed tegen afwisselend natte en droge periodes en verkiest schaduw. Zeer geschikt dus voor deze plek in de tuin.  Biodiversiteit: De gelaagde beplanting (bomen, struiken, vaste planten en bodembedekkers) is zeer gevarieerd en trekt allerlei insecten aan. Als ik een ongewenst kruidje uittrek, is er geheid een roodborstje dat komt profiteren om iets uit de losgekomen bodem mee te pikken.  Klimaatrapport: Een infiltratiekom op deze schaduwplek vermindert de overbelasting van de riolering bij hevige regenval. De infiltratiekom heeft voldoende capaciteit zodat ook het hemelwater langs een ontkoppelde regenpijp ernaar toe kan. De gelaagde beplanting draagt bij tot een gezonde bodem die het water makkelijker infiltreert en biedt een aangename koelte op hete zomerdagen.   Katrien Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

Ook mogelijk in jouw tuin   Te cultuurlijk? Weinig natuurlijk? Hoe dan ook deze eenvoudige border vind ik prachtig passen bij dit bouwkundig erfgoed. Niet alleen is het zomerbeeld fraai, maar ook het winterbeeld blijft boeiend. Er zijn slechts twee planten gebruikt: Hydrangea quercifolia (eikenbladhortensia) en Vinca minor (maagdenpalm). Dat er niet meer planten werden gebruikt, is deels een gemiste kans vanuit het oogpunt biodiversiteit maar is in elk geval stukken beter dan wanneer de verharding van kerkmuur tot pastoriegevel was aangehouden geweest. Heb je een plek in je tuin die eerder weinig zon krijgt zoals deze border? Dan biedt deze beplanting zeker inspiratie. De eikenbladhortensia verkleurt verleidelijk wijnrood in het najaar en de kleine maagdenpalm verwelkomt de lente met paarsblauwe bloempjes. Deze wintergroene bodembedekker voorkomt bovendien ongewenste kruidgroei en beschermt de bodem tegen uitdroging.  Biodiversiteit: De border is naar plantensoorten niet divers, maar biedt ongetwijfeld wel een rustpunt of schuilplaats voor bepaalde insecten en vogels.  Klimaatrapport: Ook al is de border een groot deel van de dag in de schaduw gelegen, op hete zomerdagen zal de border bijdragen tot verkoeling van de omgeving. Dat fenomeen heet evapotransipiratie. Het komt erop neer dat het blad water verdampt en daarvoor warmte onttrekt aan de omgeving. Een iets bredere border en een aangepaste helling van de straat was nog interessanter geweest om meer hemelwater te infiltreren. Dus bij de aanleg van een terras of een oprit is het aan te bevelen om de afwatering te laten gebeuren richting plantenborder i.p.v. richting riolering.  Katrien Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

Ook mogelijk in jouw tuin Ondanks de vele verharding om en rond de Sint-Elooiskapel is er naar mijn gevoel een kleine oase ontstaan die best wel inspirerend is. De bomensingel en de haag op het achterliggend privéterrein bieden het perfecte decor voor de kapel. De grote groepenbeplanting vormt in de zomer en herfst voor een kleurrijke sokkel waardoor dit erfgoed nog meer karakter krijgt. Half juni begint de Veronicastrum virginicum ‘lavendelturm’ (virginische ereprijs) met blauw-lila bloemaren te bloeien. De Achillea filipendulina 'cloth of gold’ (duizendblad) met bossige opgaande vorm en gele bloemtuilen sluit hierop aan. Vanaf augustus zal Rudbeckia fulgida "Goldsturm” (zonnebloem) met felgele bloemen en een donkerbruin hart dit kleurig tafereel kracht bij zetten.  Deze planten doen het goed op de verschillende bodems in onze gemeente. Heb je een plek waar voldoende licht is en een aantal uur per dag de zon aan kan? Dan zijn deze soorten zeker een optie voor jouw tuin.    Biodiversiteit: Veronicastrum virginicum ‘lavendelturm’ (virginische ereprijs), Achillea filipendulina 'cloth of gold’ (duizendblad) en Rudbeckia fulgida "Goldsturm” (zonnebloem) lokken vele vlinders, bijen en andere insecten.  Klimaatrapport: Dit stukje oase rond de Sint-Elooiskapel zou een grotere betekenis kunnen hebben als ook de voortuinstroken in de buurt zouden vergroenen. Dit zal een positieve impact hebben op de temperatuur in de straat, de wind en de waterinfiltratie.  Katrien Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

Laat water je tuin natuurlijk maken door de volgende acties uit te voeren. Een vijver of waterpartij geeft een extra dimensie aan je tuin. Een hele levensgemeenschap is gebonden aan open water. Libellen en waterjuffers komen hun eitjes deponeren. Vogels komen drinken. Onder water strijden libellenlarven en waterkevers om muggenlarven en andere prooien.  Vissen laat je beter achterwege, zij maken het water snel troebel. Een tuinvijvertje mag klein zijn. Met een minivijvertje verkrijg  je al mooie effecten. Maar als je plaats hebt voor een grotere waterpartij krijg je natuurlijk nog meer spektakel. In vijf eenvoudige stappen leg je vandaag nog je vijver aan. Je vindt het stappenplan in een gratis e-book van Natuurpunt, vol ideeën en praktische tips voor je tuin, zoals een vijver. Ga naar https://www.natuurpunt.be/pagina/download-de-gratis-tuingids-0 En kijk ook eens naar de video:  https://youtu.be/HBqh72brFlI Biodiversiteit Stilstaand, helder water is van levensbelang voor sommige vliegende insectensoorten zoals libellen en waterjuffers. Die hebben het al moeilijk door de verdroging en watervervuiling. Hetzelfde geldt voor amfibieën zoals kikkers, padden en salamanders. Tuinvijvers zijn op vele plaatsen in onze gemeente nog de enige habitats waar zij kunnen voortbestaan. Klimaatrapport Een tuinvijver biedt verkoeling tijdens hete dagen. Gekoppeld aan de hemelwateropvang kan hij als buffer dienen. Zorg er trouwens voor dat je tuinvijver met regenwater kan bijgevuld worden tijdens droge periodes. Bijvullen met leidingwater is niet aan te raden.   Een kikkerhuis aan de waterrand biedt beschutting en tegelijk een prima plek om te zonnen. Ook salamanders en padden houden van zo’n loft aan het water. Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

Je tuin moet niet altijd volledig "opgeruimd" zijn, voer de volgende acties uit om je tuin levendig te maken. In een levendige tuin laat je bladeren liggen en creëer je wilde hoekjes. Voor de winter eraan komt ruim je je tuin helemaal op, denkt iedereen. Maar dat hoeft eigenlijk niet. Voor de dieren is het beter dat je niets doet in je tuin en dat je afgevallen bladeren zoveel mogelijk  laat liggen. Dorre takken en afgevallen blaadjes zijn perfect voor insecten om zich in te verschuilen. Op gazons en graslanden haal je de bladeren beter wel weg voor de winter. Anders verstik je het gras en de kruiden eronder. Verzamel de bladeren in een draadkorf die je eenvoudig kan maken door een draadomheining rond een paal te plooien. Volgend jaar word je beloond met onkruidzadenvrije ‘zwarte grond’ of compost die je in je bloemenborders kan gebruiken. En creëer wilde hoekjes. Verwilderde hoekjes zijn een toevluchtsoord voor allerlei soorten planten en dieren. Laat de natuur haar gang gaan, en je zal zien dat het zal bruisen van leven. Biodiversiteit In afgevallen bladeren en in verwilderde hoekjes leeft een complexe en rijke wereld van schimmels, micro-organismen, insecten en andere levende wezens. Ze zorgen voor een omzetting van het dode materiaal in nieuwe substraten, en sluiten op die manier de biologische kringloop. De basis van de voedselketen ontstaat hier. Klimaatrapport Door afgevallen bladeren en ander dood organisch materiaal in je eigen tuin te houden of om te zetten in compost hou je de bodem gezond en weerstandig tegen droogte. En je spaart ook enkele ritten met tuinafval naar het containerpark uit.   In een draadkorf kan je de afgevallen bladeren kwijt. Dit plekje in het grasland wordt maar 1 keer per jaar gemaaid, laat in de winter. Er groeien hoge ruigtekruiden zoals wederik, moerasspirea en valeriaan. Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.  

Plant zoveel mogelijk nectarplanten, bij voorkeur streekeigen soorten bloemen.Kies voor een palet van  jaarrond bloeiende planten die nectar en stuifmeel voorzien voor vlinders, hommels  en bijen. Plant of zaai zoveel bloemen als je maar kan. Bloemen in borders, bakken en potten. Geef de voorkeur aan inheemse soorten, die beter aangepast zijn aan ons klimaat en onze bodems; ze zijn meestal ook een betere voedselbron voor vlinders en bijen. Hoe groter de bloemenrijkdom, hoe meer insecten.  Een plekje aan de rand van je tuin, waar enkele uren per dag de zon op schijnt is ideaal voor een bloemenborder. Hoe je die best aanlegt en nog veel meer vind je in de gratis Tuingids van Natuurpunt: https://www.natuurpunt.be/pagina/download-de-gratis-tuingids-0Heb je maar een kleine oppervlakte ter beschikking, kies dan voor bloembakken. Die moet je dan wel regelmatig water geven.BiodiversiteitNectarplanten zijn onmisbaar voor de vele vlinders, bijen, hommels en andere insecten die minstens een deel van hun leven afhankelijk zijn van de nectar en het stuifmeel. Ook rond deze tijd van het jaar, laat in september, krioelen nectarplanten zoals hemelsleutel, marjolein en bloeiende klimop van de bijen en van vlinders.  Heel vroeg in het jaar zijn nectarplanten zoals sneeuwklokjes heel belangrijk als voedselbron voor onder andere vroeg ontwakende hommels. Ook op heel kleine oppervlaktes kan je bloemen laten bloeien. Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

Creëer een hooilandje. In een natuurlijke tuin kan je een stuk grasland laten uitgroeien en pas in de zomer of nog later maaien. In onze gemeente zijn heel wat tuinen gelegen op droge, zandige gronden. Een ideale uitgangssituatie om een heischraal grasland te laten ontwikkelen. Het enige wat je hoeft te doen is het gras en de kruiden te laten groeien tot ze zaad hebben gevormd of gaan plat liggen. Dan haal je ze weg, met de maaimachine (niet mulchen) of met de zeis. Na enkele jaren van dat verschralend beheer zal je merken dat het gras trager groeit en lager blijft, en dat kruiden en bloemen de overhand nemen. Een later maaitijdstip en minder maaiwerk voor jou is het gevolg!Maar ook op lager gelegen, nattere en rijkere percelen heeft verschralend beheren gunstige effecten op de soortenrijkdom en verlaagt de hoeveelheid biomassa die je moet afvoeren jaar na jaar. Zeker in beginsituaties moet je er wel vaker maaien dan op de drogere gronden. De mooiste resultaten krijg je op zonnige plekken. Biodiversiteit Een hooilandje met bloemen en kruiden is uiteraard veel biodiverser dan een keurig gemaaid gazon. De bloemen en kruiden die van nature tevoorschijn komen bij verschralend beheer fungeren bovendien ook als onderdeel van de habitats van de inheemse diersoorten: vlinders, bijen, andere insecten, … vinden er voedsel, beschutting of een plek om er te verblijven. Klimaatrapport Door verschralend beheer vermijd je het gebruik van meststoffen en pesticiden die een keurig gazon zo groen maken. De hogere vegetatie behoedt de bodem beter tegen uitdroging. Op droge en zonnige plaatsen kan in onze streek een uitbundige groei optreden van het gele schermhavikskruid. Laat in het jaar, wanneer het grasland voor de tweede keer is gemaaid, steken de tere bloemen van herfsttijloos fel af tegen het groen van het grasland.  Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.  

Je kan verschillende acties ondernemen om een tuin vol leven te creëren. Voorzien in voedsel, veiligheid en broedgelegenheid zijn de voornaamste. Vogels zijn wellicht de meest zichtbare dieren in je tuin, ook in een  kleine tuin. Wil je (meer) vogels verwelkomen? Let dan op de volgende actiepunten:- Zorg voor  natuurlijk voedsel (insecten en fruit) in je tuin- Voorzie een voedertafel met seizoensgebonden aanbod- Zorg voor proper drinkwater- Plant struiken, bomen en hagen die als schuilplaats kunnen dienen- Zorg voor materialen in je tuin waarmee vogels nesten kunnen bouwen- Hang goede nestkasten op de juiste plaats. Overtuigd? Meer info vind je in de gratis Tuingids van Natuurpunt: https://www.natuurpunt.be/pagina/download-de-gratis-tuingids-0 Maar ook vlinders, bijen en andere insecten kan je aantrekken in je tuin. En natuurlijk ook egels en eekhoorns. Bij gespecialiseerde webshops vind je een groot aanbod aan producten die je helpen dieren naar je tuin te lokken. Biodiversiteit Zelfs in onze groene gemeente hebben vele wilde diersoorten het moeilijk. Door tuinen diervriendelijk in te richten geef je hen levenskansen en bevorder je de biodiversiteit.   Aan een takkenvlechtwerk naast de compostbak hangen buizen en kastjes met tubes voor solitaire bijen. Onderaan tussen de stenen vinden padden en salamanders een vochtige en veilige schuilplaats. De wildcamera betrapt een eekhoorn die noten komt eten uit een voederhuisje. Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.

Iedereen kent de egel, in elke tuin komt er wel eentje op bezoek. Op het menu van de egel staan vooral kevers, regenwormen, spinnen, slakken, duizendpoten en rupsen. Egels zijn cultuurvolgers en leven vaak in de nabijheid van bebouwing. Ze komen voor in kleinschalige landschappen met veel dekking en voedsel. Bosranden, houtkanten, struweel, boomgaarden en (natuurlijke) tuinen en parken vormen een optimaal leefgebied. Egels leven solitair in een vast territorium, dat ze vaak delen met andere egels. Ze proberen elkaar te vermijden door op verschillende momenten en plaatsen naar eten te zoeken. Als je toch een groepje egels tegenkomt, is dat meestal een moeder met haar kleintjes, die tijdelijk samen leven. Op voederplaatsen in tuinen kunnen wel meerdere egels tegelijk afkomen. Egel zit vast in draadomheining. Als je hem niet snel kan losmaken sterft hij een langzame en pijnlijke dood. Als je egels een plaatsje gunt in je (natuurlijke) tuin maak dan passages naar aangrenzende percelen, zodat ze zich vlot kunnen verplaatsen. Maak ‘egelpoortjes’ in je omheining van minimum 15 x 15 cm. Maak hopen van takken, bladeren of boomstronken waaronder egels een nest kunnen maken. Je kan ook een egelkast kopen of in elkaar timmeren. En laat je robotgrasmaaier geen egels maaien! Laat hem enkel overdag rijden, en koop bij voorkeur een toestel met een lage rand (<4,5 cm) met botssensor. Zo keert het toestel ook om bij aanrijding met kleine dieren zoals jonge egels. Meer weten over egels? Surf naar https://www.natuurpunt.be/pagina/egel Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.    

Kom je tijdens het maaien van je gazon kleine hoopjes zand tegen in het gras dan kan dit een teken zijn dat er een mierenkolonies in en vooral onder je gazon woont. Mieren doen geen kwaad buitenshuis zoals in je gazon. Ze bestrijden is onnodig omdat ze afval en plantenresten opruimen. Ze zijn een onmisbare partner in elke natuurlijke tuin. In een gazon kan het vervelend zijn wanneer er kleine kinderen spelen of wanneer je zelf op het gras gaat zitten of liggen. Wil je ze echt weg grijp dan niet naar pesticiden maar maak gebruik van hun afkeer van de geuren en aroma’s van bepaalde planten.  Een hoopje zand tussen een pol Ereprijs, die dank zij Maai Mei Niet tot groei en bloei is kunnen komen in het gazon. Op de achtergrond twee stengels van een Brede wespenorchis die ook geprofiteerd heeft van het uitblijven van het reguliere gazonbeheer. Heb je mierennesten in je gazon dan krijg je er in onze contreien vaak een extra attractie bij: een prachtig groen met rood gekleurde Groene specht, die de mieren en vooral hun larven komt opeten. Met zijn stevige snavel en lange tong kan hij tot ver in het ondergrondse mierennest reiken om de voedzame insecten te vangen. Wanneer hij opschrikt hoor je zijn typische lachende alarmroep. Verwar hem niet met de even bont gekleurde en luidruchtige exotische Halsbandparkieten, die ook in onze streek in opmars zijn. Bron: Waarnemingen.be, Stichting Observation International en lokale partners   Meer weten over mieren? Surf naar https://www.natuurpunt.be/pagina/mieren Surf naar https://www.velt.nu/vraag-antwoord/siertuinvragen/wat-doe-je-tegen-mieren-je-gazon Disclaimer: De gemeente Bonheiden of de auteurs kunnen niet verantwoordelijk gesteld worden voor mogelijke nadelen die lezers door eventuele onvolkomenheden in deze publicatie zouden ondervinden.